Τι είναι ο Βορδιγάλειος Πολτός; Η χρησιμότητα και η ιστορία του.

Ο βορδιγάλειος πολτός ή αλλιώς Bordeaux (ονομάζεται επίσης Bordo Mix) είναι ένα μείγμα θειικού χαλκού (II) (CuSO4) και άσβεστου ασβέστη (CaO) που χρησιμοποιείται ως μυκητοκτόνο. Χρησιμοποιείται σε αμπελώνες, οπωροκαλλιέργειες και κήπους για την πρόληψη των προσβολών από περονόσπορο, ωίδιο και άλλους μύκητες. Ψεκάζεται στα φυτά ως προληπτική θεραπεία. Ο τρόπος δράσης του είναι αναποτελεσματικός αφού έχει δημιουργηθεί ένας μύκητας. Εφευρέθηκε στην περιοχή του Μπορντό της Γαλλίας στα τέλη του 19ου αιώνα. Εάν εφαρμόζεται σε μεγάλες ποσότητες ετησίως για πολλά χρόνια, ο χαλκός στο μείγμα γίνεται τελικά ρύπος. Ως εκ τούτου, η πώληση και η χρήση του είναι παράνομη στη Μεγάλη Βρετανία και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βορδιγάλειος πολτός: Κύριες χρήσεις

Εκτός από τη χρήση του για τον έλεγχο της μυκητιασικής λοίμωξης στα αμπέλια, το μείγμα χρησιμοποιείται επίσης ευρέως για την καταπολέμηση του μυρμηγκιού της πατάτας, της μπούκλας των φύλλων της ροδακινιάς και της ψώρας της μηλιάς. Αν και μπορεί να είναι κακό για το περιβάλλον, ορισμένοι υποστηρικτές της βιολογικής γεωργίας επιτρέπουν τη χρήση του, επομένως χρησιμοποιείται συχνά από βιολογικούς κηπουρούς σε ορισμένα μέρη του κόσμου.

Επειδή τα ιόντα χαλκού συσσωρεύονται στο έδαφος, η συνεχής χρήση θα προκαλέσει ρύπανση από βαρέα μέταλλα. Ο χαλκός βιοσυσσωρεύεται επίσης στους οργανισμούς. Ως εκ τούτου, είναι παράνομη η χρήση του στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξαίρεση το Βέλγιο, την Κύπρο, τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Μάλτα, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία και τη Σλοβενία.

Βορδιγάλειος πολτός: Τρόπος δράσης

Το βορδιγάλειο μείγμα επιτυγχάνει την επίδρασή του μέσω των ιόντων χαλκού (Cu2+) του μείγματος. Αυτά τα ιόντα επηρεάζουν τα ένζυμα στα σπόρια των μυκήτων με τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζουν τη βλάστηση. Αυτό σημαίνει ότι ο βορδιγάλειος πολτός πρέπει να χρησιμοποιείται προληπτικά, πριν εμφανιστεί η μυκητιακή ασθένεια. Είναι απαραίτητη η σχολαστική κάλυψη του ψεκασμού στα φυτά. Το σπρέι βορδιγάλειου πολτού συνεχίζει να προσκολλάται καλά στο φυτό κατά τη διάρκεια της βροχής, αν και μακροπρόθεσμα ξεπλένεται από τη βροχή. Συνήθως στην πράξη, εφαρμόζεται μόνο μία φορά το χρόνο, το χειμώνα.

Βορδιγάλειος πολτός: Παρασκευή

Ο βορδιγάλειος πολτός μπορεί να παρασκευαστεί χρησιμοποιώντας διαφορετικές αναλογίες των συστατικών. Κατά την παρασκευή του, το CuSO4 και ο ασβέστης διαλύονται χωριστά σε νερό και στη συνέχεια αναμειγνύονται. Το οξείδιο του ασβεστίου (καμένο ασβέστη) και το υδροξείδιο του ασβεστίου (σβησμένος ασβέστης) δίνουν το ίδιο τελικό αποτέλεσμα, καθώς χρησιμοποιείται περίσσεια νερού στο παρασκεύασμα.

Η συμβατική μέθοδος περιγραφής της σύνθεσης του μείγματος είναι να δώσουμε το βάρος του CuSO4, το βάρος του ένυδρου ασβέστη και τον όγκο του νερού, με αυτή τη σειρά. Το ποσοστό του βάρους του CuSO4 προς το βάρος του χρησιμοποιούμενου νερού καθορίζει τη συγκέντρωση του μείγματος. Έτσι, ένα μείγμα 1% βορδιγάλειου πολτού, το οποίο είναι τυπικό, θα είχε τον τύπο 1:1:100, με το πρώτο “1” να αντιπροσωπεύει 1 kg CuSO4 (πενταένυδρο), το δεύτερο να αντιπροσωπεύει 1 kg ένυδρη ασβέστη και το 100 να αντιπροσωπεύει 100 λίτρα ( 100 kg) νερό. Καθώς το CuSO4 περιέχει 25% χαλκό, η περιεκτικότητα σε χαλκό ενός μείγματος βορδιγάλειου πολτού 1% θα ήταν 0,25%.

Η ποσότητα ασβέστη που χρησιμοποιείται μπορεί να είναι μικρότερη από αυτή του CuSO4. Ένα κιλό CuSO4 απαιτεί στην πραγματικότητα μόνο 0,225 kg χημικά καθαρού ενυδατωμένου ασβέστη για να κατακρημνιστεί όλος ο χαλκός. Καλές ιδιόκτητες μάρκες ένυδρου ασβέστη είναι τώρα ελεύθερα διαθέσιμες, αλλά, καθώς ακόμη και αυτές αλλοιώνονται κατά την αποθήκευση (με την απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα από τον αέρα), χρησιμοποιείται σπάνια αναλογία μικρότερη από 2:1, η οποία αντιστοιχεί σε 1:0,5:100 μείγμα.

Βορδιγάλειος πολτός: Κίνδυνοι

Το μείγμα του βορδιγάλειου πολτού έχει βρεθεί ότι είναι επιβλαβές για τα ψάρια, τα ζώα και -λόγω της πιθανής συσσώρευσης χαλκού στο έδαφος- τους γαιοσκώληκες.

Η χημική ουσία χρησιμοποιήθηκε ως προληπτικό μολυσματικό στη χώρα της πατάτας του βόρειου Μέιν μέχρι το 1921. Άρχισε να χρησιμοποιείται από την United Fruit Company σε όλη τη Λατινική Αμερική γύρω στο 1922. Το μείγμα ονομαζόταν perico, ή “parakeet”, επειδή θα γύριζε εργάτες εντελώς μπλε. Πολλοί εργαζόμενοι θα αρρώσταιναν ή θα πέθαιναν από δηλητηρίαση λόγω της τοξικής χημικής ουσίας.

Βορδιγάλειος πολτός: Η ιστορία του

Τον 19ο αιώνα, εμφανίστηκαν αρκετές εστίες ασθενειών του αμπελιού μεταξύ των αμπέλων Vitis vinifera των κλασικών ευρωπαϊκών αμπελουργικών περιοχών. Αυτές οι εστίες προκλήθηκαν από παράσιτα στα οποία τα αμπέλια δεν είχαν αντοχή, τα οποία μεταφέρθηκαν σε αμπέλια που μεταφέρθηκαν στην Ευρώπη ως βοτανικά δείγματα αμερικανικής προέλευσης. Αυτά τα παράσιτα περιελάμβαναν όχι μόνο τη Μεγάλη Γαλλική Οσμή που προκαλείται από την αφίδα Phylloxera vastatrix, αλλά και το ωίδιο και άλλες ασθένειες που προκαλούνται από μύκητες.

Αφού χτύπησε ο περονόσπορος, ο καθηγητής βοτανικής Pierre-Marie-Alexis Millardet του Πανεπιστημίου του Μπορντό μελέτησε την ασθένεια σε αμπελώνες της περιοχής του Μπορντό. Στη συνέχεια, ο Millardet σημείωσε ότι τα αμπέλια που βρίσκονται πιο κοντά στους δρόμους δεν παρουσίασαν ωίδιο, ενώ όλα τα άλλα αμπέλια επηρεάστηκαν. Μετά από έρευνες, ανακάλυψε ότι αυτά τα αμπέλια είχαν ψεκαστεί με ένα μείγμα CuSO4 και ασβέστη για να αποτρέψουν τους περαστικούς από το να φάνε τα σταφύλια, καθώς αυτή η θεραπεία ήταν και ορατή και πικρή. Αυτό οδήγησε τον Millardet να διεξάγει δοκιμές με αυτή τη θεραπεία. Οι δοκιμές έγιναν κυρίως στους αμπελώνες του Château Dauzac, όπου τον βοηθούσε ο Ernest David, ο τεχνικός διευθυντής του Dauzac. Ο Millardet δημοσίευσε τα ευρήματά του το 1878 και συνέστησε το μείγμα για την καταπολέμηση του περονόσπορου.

Στη Γαλλία, η χρήση του μείγματος Bordeaux είναι επίσης γνωστή ως θεραπεία Millardet-David.Παραπομπές

• Pears, Pauline, et al. HDRA Encyclopedia Of Organic Gardening, pp103, Dorling Kindersley Ltd, London, 2005.
• “Bordeaux mixture”. PPDB: Pesticide Properties DataBase. University of Hertfordshire. 23 February 2021. Retrieved 11 July 2021.
• “Bordeaux Mixture” @ Integrated Pest Management @ UC Davis.
• https://www.nrcs.usda.gov/Internet/FSE_MANUSCRIPTS/maine/aroostookME1921/aroostookME1921.pdf Hurst, Lewis A. (1921) Soil Survey of the Aroostook Area, Maine, p.13
• Koeppel, Dan (2008). Banana : the fate of the fruit that changed the world. New York: Hudson Street Press. p. 108. ISBN978-1-59463-038-5. OCLC173218748.

Προτεινόμενα προϊόντα βορδιγάλειου πολτού